Rouwen: Niet loslaten, wel losmaken en anders vasthouden
“Vertel eens”…..aan het woord zijn moeder, vader en zus van Bas.
In maart 2018 verloren Mieke en Peter geheel onverwacht hun zoon Bas. Zus Ingrid verloor haar broer die ook haar beste vriend, maatje en grote steun en toeverlaat was. Een wir war aan gevoelens overviel hen. De sterke onderlinge band zorgde ervoor dat ze dit verlies samen en individueel een plek konden geven. Uit liefde voor Bas vertellen ze hun verhaal om anderen te kunnen helpen. Dat zou hij zo gewild hebben.
Bas, 43 jaar en vader van 4 kinderen overleed plotseling in zijn slaap. Een grote sterke kerel, betrokken, bezorgd, bescheiden en humoristisch. Een lieve zoon, een vriend door dik en dun voor zijn zus (Big bro) en bovenal een “alledag papa” die er altijd voor zijn kinderen wilde zijn. Zo beschrijven Mieke, Peter en zus Ingrid hem.
Mieke weet het nog goed de telefoon ging en er klonken vier woorden: “Mieke, Bas is dood”. Met een oerkreet, zoals bij zijn geboorte, zakte de grond onder haar voeten weg. Peter hoorde op afstand de woorden Bas én dood en wist genoeg, bij hem geen oerkreet maar stilte en intens verdriet. Ingrid hoorde het nieuws op het werk met dezelfde woorden: “Bas is overleden”. Ongeloof over het feit dat niet alleen haar broer maar ook haar beste vriend overleden was. Haar ‘Big bro’ was er niet meer. Het was, voor dit hechte gezin, het begin van een moeilijke periode van rouwen.
De eerste tijd werden ze geleefd door allerlei praktische zaken maar ze kwamen er al snel achter dat ze alle drie anders met hun emoties om gingen. De verslagenheid en verdriet waren groot. Dit vroeg om ruimte, begrip en geduld. Hoe te rouwen werd voor de één een grotere zoektocht dan voor de ander. Tegelijkertijd zochten ze naar middelen om in verbinding te blijven met elkaar en met Bas. Zijn vingerafdruk en as werden verzegeld. Samen maakte ze, met hun schoonzus Josien, een kleurrijk kunstwerk van glas in lood waarin as van Bas is verwerkt. Het werd het symbool van de verbinding tussen Bas, de kinderen en mama’s, zus en ouders. Hiermee bezig zijn bracht hen samen. Er was ruimte voor ideeën, het verhaal, het delen van herinneringen én emoties. Het kunstwerk heeft een mooie plek in huis gekregen.
Ondertussen was er ook ieders eigen proces van omgaan met het gemis van Bas. Zus Ingrid vond dit moeilijk en stortte zich vooral op het draaiend houden van haar eigen gezin. Ze mist het intensieve dagelijkse contact met haar “Big bro” nog steeds. Bezig zijn leidde haar af van deze gedachten. Aan rouwen is ze nog niet toegekomen, zeg ze zelf. Wel kijkt ze veel terug op haar telefoon naar de chatberichtjes, foto’s en filmpjes die ze samen deelde. Het is het enige tastbare wat ze nog van hem heeft. Ze heeft er een prachtig boekwerk (zapptales) van laten maken wat vol staat met de appjes, foto’s en filmpjes van het laatste jaar. Ook kan ze zelfs naar geluidsfragmenten luisteren. Dit boek is haar houvast en geeft haar troost in moeilijke tijden. Ook muziek van Michael Jackson geeft haar het gevoel dat Bas in de buurt is. Het overkomt haar op de gekste momenten.
Mieke wist niet hoe ze zelf om moest gaan met het verdriet en de leegte. Ze was gekwetst en diep geraakt door het plotseling overlijden. Mieke had in eerste instantie vooral ruimte nodig om in haar verdriet te mogen kruipen. Als zij in haar verdriet kroop was Bas heel dichtbij en dat wilde ze koesteren en vasthouden. Ze kon goed praten over haar verdriet en angst met haar psycholoog. Ze was bang dat gedachten aan Bas gingen vervagen. Om herinneringen vast te leggen ging ze schilderen en maakt(e) ze (foto)boekjes voor de kleinkinderen. Dagelijks schrijft ze nog brieven aan Bas waarin ze schrijft over alledaagse dingen. Ze leest gedichten en gebruikt haar creativiteit om uiting te geven aan haar emoties. Het geeft haar rust en troost en de herinneringen aan Bas blijven zo voortleven. Mieke heeft het gezin altijd in verbinding gebracht met elkaar door te praten, creatief bezig te zijn te lezen en te schrijven. Ook het contact met de kleinkinderen vindt ze belangrijk. Ze wil hen kunnen vertellen wat voor man hun vader was.
Peter kon moeilijk praten en ze merkte samen dat ze elkaar steeds minder op konden vangen. Een goede vriend vroeg hem te vergezellen op een wandeltocht. Dat leek hem wel wat en zo gingen ze samen de pelgrimsroute van Porto naar Santiago de Compostela lopen. Hij ging zijn eigen pad letterlijk bewandelen. Voor Peter was deze tocht het begin van het besef dat zijn zoon Bas overleden was. In gesprek met anderen die ze onderweg tegenkwamen ging hij zijn verhaal vertellen en praten wat hem overkomen was. Al wandelend kwam hij erachter dat hij worstelde met een schuldgevoel richting Bas omdat hij met zijn problemen naar Mieke ging. Zij kon goed met hem praten en luisteren. Peter wilde hem vooral praktisch helpen. Hij had het idee dat hij daardoor tekortschoot. De bevestiging dat moeders goed kunnen luisteren en dat vaders graag praktische hulp bieden, was een openbaring. Toen hij later naar de kapel ging, voelde hij een hand op zijn schouders. Het was een teken van Bas dat het goed was. Peter leest veel gedichten waar hij troost uit haalt.
Mieke en Peter hebben onlangs deelgenomen aan de lotgenoten groep Rouwenden die een kind verloren hebben “Onder de regenboog” van Metgezel in Zingeving. Daar hebben ze hun ervaringen met andere kunnen delen, onder leiding van rouwdeskundigen Will van Egmond en Frits Rauh. Samen zoeken naar veerkracht en het proces doorlopen van niet loslaten maar wel losmaken en dan anders-vasthouden. De groep komt nog steeds, inmiddels op eigen initiatief, bij elkaar en is een ankerpunt geworden.
Voor meer informatie: www.metgezelinzingeving.com
Met dank aan Mieke, Peter en Ingrid voor dit openhartig gesprek over het grote verlies van zoon Bas en Big bro van Ingrid.
Mariet Bastiaansen Adviseur Mentale Gezondheid gemeente Hilvarenbeek
