Deze Elias had een dubbele bekering nodig gehad. Hij was keihard begonnen met, in naam van God, 450 profeten van Baal de keel over te snijden (1Kon 18,22;40). Maar hij had daarna moeten leren dat God niet is “in de storm die de bergen splijt en de rotsen breekt, noch in de aardbeving, noch in het vuur, maar in de bries van een fijne stilte” (1Kon 19, 11-13).
Hij moet zich eerst bekeren tot die stilte, en er het hart van zijn wezen terugvinden, om zich te keren tot God die hem dan een zending kan geven, zodat hij moet terugkeren langs dezelfde weg van waar hij gekomen was (1Kon 19,15-17). In die tweede bekering gaat men dezelfde weg, maar men doet het anders, nu men gekeerd is tot God in plaats van tot zichzelf.
De bekering die Johannes de Doper verkondigt is ook dubbel voor de mensen van onze tijd.
In een levenscontext van lawaai, gejaagdheid, stress en angst, verliezen vele mensen de kern van hun ‘zelf’. De verslaafdheid aan de media werkt centrifugerend, doet leven buiten zichzelf en ledigt de mens allengs van zichzelf. De stilte wordt dan reden tot paniek omdat ze in de schrikwekkende leegte van zichzelf doet vallen. En zo eindigt men met zichzelf te onderschatten en te misprijzen, alle zelfzekerheid te verliezen en zich niet meer beminnenswaardig te achten. Stress en depressie staan voor de deur.
Alsdan doet de nood zich voelen tot een eerste ‘bekering’, waar men zichzelf kan terugvinden, waar men kan komen tot zijn echte ‘zelf’. Daarom voelen velen zich aangetrokken tot de stilte en de sereniteit buiten het levensgewoel. Zij gebruiken daartoe middelen die daartoe kunnen helpen, zoals yoga, zen, meditatietechnieken, jogging, sport, zwemmen. Het is nodig eerst tot zichzelf te komen als volwaardig persoon om zich naar God te kunnen wenden. Niet zonder reden zegt sint Bernardus dat de eerste graad van de liefde tot God erin bestaat zichzelf te beminnen : zich te erkennen als een beminnenswaardig persoon, want bemind door God zelf.
Na zich eerst tot zichzelf gekeerd te hebben en zijn diepste zelf gevonden te hebben, kan men zich nu vanuit zichzelf naar God toekeren. Geen enkele techniek geeft er echter ons toegang. Onze technieken van relaxatie en concentratie brengen ons enkel tot de drempel van de ontmoeting. Ze laten ons toe ons beter te zien in onze toestand van vrije en verantwoordelijke wezens, maar ook in de precariteit van onze beperkingen en leven buiten God. En zo brengen ze ons tot de mogelijkheid een stap te zetten naar de tweede bekering. Het is de bekering waar het evangelie over spreekt.
Twee Griekse werkwoorden drukken er deze bekering uit : “metanoiein” – veranderen van mentaliteit, en “epistrefein” – rechtsomkeer maken, van richting veranderen, een nieuwe weg opgaan. Ze drukken een radicale verandering uit van de relatie God-mens et mens-God. “Het is voortaan leven met de voeten in de hemel en het hoofd op aarde”, zou sint Bernardus zeggen : alles beleven vanuit Gods standpunt. Al onze vitale krachten zijn nu naar God gekeerd en door Hem omgeven. Het hart ziet God in een nieuw licht. Het keert zich tot God als tot iemand die liefde is. Wanneer Jezus roept om hem te volgen verandert die persoonlijke relatie gans het leven. Kortom, de bekering doet leven in het licht van een intieme ontmoeting waar men zich voorgoed bemind weet. De bekering zal dan ook een durende groei betekenen : “Onze innerlijke mens vernieuwt zich van dag tot dag” (2 Kor 4,16).
Zo de mens zich tot God keert, dan is het omdat God het initiatief genomen heeft zich tot de mens te keren : in Jezus biedt Hij aan de mens het doopsel in de Geest aan om te leven in de levensgemeenschap die Hij aanbiedt. Johannes de Doper belooft de gave van de Geest die de bekering bevestigt. Een totale levensgemeenschap met Christus wordt er ons gegeven : “Weet u niet dat wij die gedoopt zijn in Christus Jezus, zijn gedoopt in zijn dood ? We zijn door de doop in zijn dood met hem begraven om, zoals Christus door de macht van de Vader uit de dood is opgewekt, een nieuw leven te leiden” (Rm 6,3-4; cf. Jo 3,5) : een leven in Gods liefde.
Broeder Mark ( Abdij Orval)
Terug naar de wekelijkse inspiratie