Zoek het woord ‘tensegriteit’ niet op in een woordenboek. Het staat er niet in. Toch is het een mooi woord. Het is de vernederlandsing van het Engelse begrip ‘tensegrity’, dat op zijn beurt een versmelting is van de termen ‘tension’ en ‘integrity’. Een tensegrity is een structuur die zijn integriteit behoudt onder spanning. Het concept werd het uitgangspunt voor de kunstwerken van de Amerikaanse beeldhouwer Kenneth Snelson, die hiervoor te rade ging bij de befaamde architect Buckminster Fuller. Bekijk zijn hoge ‘naaldentoren’ in de tuin van het Kröller-Müllermuseum en je valt om van verbazing.
Maar sindsdien gebruiken ook therapeuten en wijze mensen van allerlei gezindten het begrip ‘tensegrity’ om uit te leggen dat stabiliteit en soepelheid elkaar niet uitsluiten, wel integendeel. Waar stabiliteit starheid wordt, heb je de souplesse niet naar waarde geschat. Waar soepelheid tot chaos vervalt, zag je de berekening van de ideale spanning tussen duw- en trekkrachten over het hoofd. Het geheim? De cultivering van het gevoel voor het geheel dat zoveel meer is dan de som der delen. Of nog: het behoud van integriteit.
Misschien zijn spinnen wel de meest integere wezentjes op aarde. Trek zachtjes aan een draad in het rag en de krachten worden over het hele web verdeeld. Alles in dat web is met elkaar verbonden, zodat een vlieg – waar die ook gaat zitten – de spin alarmeert. Bovendien komt het hele fragiele web uit de spin zelf voort. Wie of wat het aanraakt, beroert het binnenste van het beestje dat prompt reageert door over het web naar het epicentrum van de trillingen te lopen. En nooit lijkt de spin haar oriëntatie te verliezen.
Stabiliteit én flexibiliteit, het is die precaire balans die niet alleen het spinrag van sociale constellaties, maar ook de ziel van hun gebruiker sterk en rustig maakt. Fysiotherapeute Corien Karssen zei ooit: “Ik heb in mijn beroepspraktijk meer te bieden als ik me bewust ben van de bio-tensegrity in mezelf dan wanneer ik geen aandacht heb voor dat eenheidsgevoel.” Als dat zo is, dan hoeft integriteit niet eens zo moeilijk te zijn voor wie beseft dat er een centrum is dat alle krachten bundelt.
Dat centrum geven mensen een naam die verwijst naar het Onnoembare. Wat hun religieuze achtergrond ook moge zijn, alleen door die naam te eren, leven ze in vrede in een wereld die, zoals altijd, onder hoogspanning staat.
Dirk Hanssens osb Hoofdredacteur: De Kovel
