Modern leiderschap
Dhr. Luk Vanmaercke (Hoofdredacteur Kerk & Leven ) heeft de toestemming gegeven om zijn mooi standpunt over ‘Modern leiderschap’ te publiceren bij onze wekelijke inspiratie.
Dat sommigen paus Franciscus niet kunnen vatten, komt door zijn stijl van leiderschap. Deze paus werkt niet met onwrikbare zekerheden, maar daagt mensen uit het beste van zichzelf te geven. Dat doet hij met gewone gelovigen, maar net zo goed met kerkleiders. In de discussie of gescheiden mensen die een nieuwe relatie hebben de communie mogen ontvangen, geeft de paus geen pasklaar antwoord. Hij daagt de bisschoppen uit zelf op zoek te gaan naar werkbare antwoorden en looft hen wanneer ze dat daadwerkelijk doen. Dat is in de Kerk een ongebruikelijke aanpak.
De ironie wil dat we bij wereldse leiders net de tegenovergestelde evolutie zien. Politici zoals Poetin, Erdogan, Duterte of Orban baseren hun macht op een autoritair leiderschap. De leider is de baas en beslist wat verboden of verplicht is. Het is verfrissend dat de paus het tegendeel doet. Hij schaft de bestaande regels niet af, maar stelt mensen in hun omgang met die regels voor hun eigen verantwoordelijkheid. De kernvraag luidt dan niet langer „wat is de regel?”, maar „hoe gaat u met die regel om?”
Daarmee lijkt Franciscus op Jezus, die de mensen op dezelfde manier in verwarring bracht. Enerzijds beweerde Hij dat Hij de bestaande wet niet wilde veranderen, anderzijds dreef Hij Schriftgeleerden tot de wanhoop door regels te overtreden. Was Jezus dan een inconsequente persoon? Neen, Hij begreep dat de regels er voor de mensen zijn en niet andersom. Dat de waarden die schuilgaan achter de normen belangrijker zijn dan de normen zelf.
Het nadeel van die manier van denken en handelen is dat het comfort verdwijnt. Hoe makkelijk is het wanneer ons tot in het kleinste detail wordt verteld wat we mogen of moeten doen. Veel lastiger is het om zelf te moeten afwegen wat de juiste weg in het leven is. Vergelijk het met opgroeien. Als kind kun je er genoegen mee nemen je ouders te gehoorzamen, als volwassene moet je zelf keuzes maken.
In het evangelie maakt Jezus dat herhaaldelijk duidelijk. Zo is er een passage waarin Jezus een verminkte man geneest op de sabbat. Dat was tegen de regels. Jezus vraagt de Schriftgeleerden echter: „Mag men op sabbat goed doen of kwaad, een leven redden of doden?” (Marcus 3, 4). Daar hebben ze niet van terug. Het goede doen, weegt zwaarder dan de regels, zelfs als die regels het goede beogen.
Binnen de Kerk zien we vandaag oppositie tegen paus Franciscus. Sommigen trekken zelfs zijn pausschap in twijfel. Eigenlijk zijn zij in hetzelfde bedje ziek als de Schriftgeleerden uit het bovenstaande verhaal. Ze zijn geschokt omdat de paus dingen doet en zegt die niet volgens het boekje zijn. Ze krijgen geen vat op die man, kunnen hem niet plaatsen. Franciscus verlaat immers voortdurend zijn comfortzone en dwingt gelovigen hetzelfde te doen.
Regels zullen er altijd zijn en dat is maar goed ook. Geen staat, bedrijf, organisatie of gezin kan zonder. De Kerk heeft er ook nodig. Kerkelijke regels zijn evenwel geen staatswetten, zo beseft de paus. Ze kunnen zinvolle wegwijzers zijn, maar uiteindelijk is het aan iedere gelovige om de geest van het evangelie in het eigen leven toe te passen. Niemand is daarin perfect, zelfs de paus niet. Dat hij ons keer op keer aan het denken zet, maakt hem echter hoogst geschikt als kerkleider.
Ter overweging.
Om van U te kunnen spreken
heb ik nood aan een lange tijd van zwijgen en van stilte,
van luisteren naar uw verhaal
en dat van mensen,
midden in het leven.
Door onmacht overmand
word ik wellicht monddood,
onzeker en mijn tong verlamd door angst of tegenstand.
Stamelend de mond gesnoerd bij zoveel vragen en geen antwoord.
Als Gij dan in mij doorbreekt,
zachte Bries,
ruisen van de Bron,
brandend Braambos,
Pinkstervuur,
zal ik schroomvol, maar doorleefd,
vol vertrouwen de woorden zaaien die Gij geeft,
en met heel mijn persoon
getuigen dat Gij Liefde zijt en leeft. (naar Bellinda Staelens)